Ел тұмар Ақпараттық портал
фото КҚӘБҚ
Кентаудың дәл ортасында, Түркістан облысында Қазақстанның мәдениеті мен салт-дәстүрі көптеген шығармашылық ұжымдардың арқасында жаңаша тыныс алуда. Қала өнерінің жарқын өкілдерінің бірі – «Қаратау Тәж» ұлттық музыкалық ансамблі. Бұл ансамбль жергілікті тұрғындардың мақтанышына ғана емес, қазақ музыкасының інжу-маржанына айналды.
«Қаратау Тәжі» ансамблі 2020 жылы ұлттық музыкалық мәдениет пен салт-дәстүрді насихаттау мақсатында құрылған. Содан бері ансамбль түрлі мәдени шараларға, концерттер мен фестивальдерге белсенді қатысып, Қазақстанның атынан республикалық және халықаралық деңгейде өнер көрсетіп келеді.
Ансамбль құрылған күннен бастап өзін республикалық және халықаралық байқаулардың лауреаттарынан құралған кәсіби ұжым ретінде танытты. «Қаратау Тәжі» ұжымында музыкалық дәстүрді бойына сіңіріп қана қоймай, орындаушылық өнерге жаңа элементтерді енгізетін жоғары білікті мамандар жұмыс істейді. Қазіргі таңда ансамбльдің көркемдік жетекшісі әрі бас дирижері – талантты күйші Сырман Ердәулет Төлегенұлы. Оның жетекшілігімен «Қаратау Тәжі» репертуарын кеңейтіп, орындаушылық деңгейін жоғарылатып, елеулі табыстарға жетті. Сырман қазақ музыка мәдениетін сақтау және тарату жолында белсенді жұмыс істеп, әріптестерін шығармашылық пен тәжірибеге баулып отыр. Ансамбль репертуарында қазақтың дәстүрлі әуендері де, заманауи шығармалары да бар, бұл оған қалың көрерменді тартуға мүмкіндік береді. Көрермендер халық әндерін, аспаптық шығармаларды, сондай-ақ ансамбль мүшелерінің төл туындыларын орындауды тамашалай алады. Ансамбльдің әрбір концерті эмоциялар мен әсерлерге толы жарқын және ұмытылмас оқиға.
Ансамбль әртүрлі іс-шараларға, соның ішінде мәдени фестивальдерге, концерттерге және қайырымдылық шараларына белсенді қатысады. Қаратау тәжі де оқу орындарымен жиі өнер көрсетіп, жастарға қазақ музыкасының қыр-сырын үйретіп, жаңа ұрпақты шығармашылық жетістіктерге баулиды. Ансамбль өнер жолын дамытып қана қоймай, қаланың әлеуметтік және мәдени өміріне елеулі үлес қосуда. «Қаратау тәжі» ұлттық музыкалық ансамблі өнердің халықты біріктіріп, салт-дәстүрді сақтап, жаңа идеяларды енгізе алатынына үлгі. Команда әлі де дамып, өз өнерлерімен көрермендерді қуантып келеді. Алдағы уақытта ансамбль Қазақстанның музыка мәдениеті саласында жаңа белестерге ұмтыла отырып, репертуар мен миссиясын кеңейтуді жоспарлап отыр. «Қаратау Тәжі» сияқты жобалардың арқасында қазақ музыкасы өз елінде де, шетелде де өмір сүріп, дамып, жанкүйерлерін табуда. «Қаратау тәжі» ұлттық музыкалық ансамблі – қазақтың музыка мәдениетін сақтау мен насихаттауға белсене атсалысатын дарынды музыканттардың бірегей бірлестігі. Ансамбль құрамында қобыз, прима-қобыз, прима-домбыра, домбыра, дауылпаз, саз сырнай, виолончель және түймелі баян сияқты дәстүрлі аспаптар бар. Бұл аспаптар ансамбльдің үнін байытып қана қоймай, репертуарын жан-жақты және ерекше етеді. Ансамбль репертуарында Құрманғазы сынды атақты халық композиторларының шығармалары бар. Қазақ халқының бай тарихы мен мәдениетін еске түсіретін «Сарыарқа», «Серпер», «Адай» шығармалары тыңдарман жүрегінен орын алуда. Дина күйшінің ансамбль репертуарында маңызды орын алатын «Әсем қоңыр» және «Той бастар» сияқты шығармалары да бар. «Қаратау тәжі» ансамблі белгілі шығармаларды орындаумен шектелмейді. Музыканттар Тәттімбеттің «Сары жайлау», «Сылқылдақ» сынды шығармаларын, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан көптеген халық әндерін қуана ұсынып отыр. Тереңдігі мен сезімге толы бұл әуендер тыңдармандарды қазақтың салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпы әлеміне жетелеп, қайталанбас атмосфера жасайды. Ансамбльдің маңызды міндеті – музыкалық мұраны сақтап қана қоймай, оны жастар мен қалың көрермен арасында кеңінен насихаттау. Жаһандану және батыс мәдениетінің ықпалы жағдайында ұлттық музыка алдында жаңа міндеттер тұр. Сондықтан ансамбль концерттер, шеберлік сабақтары, танымдық бағдарламалар өткізу арқылы қазақ музыкасының сұлулығы мен ерекшелігін халыққа жеткізу жолында белсенді жұмыс жасауда. «Қаратау тәжі» ұлттық музыкалық ансамблі жай ғана орындаушылар тобы емес; бұлар өз мәдениетінің байлығын ұрпаққа жеткізуге ұмтылған қазақтың музыкалық дәстүрінің сақшылары. Олардың жұмысы қазақ халқының болмысының маңызды бөлігін құрайтын мұраны сақтауға және арттыруға көмектеседі, сондай-ақ жастарды олардың мәдени тарихына қызығушылық пен зерделеуге ынталандырады. Ш.Қалдаяқов атындағы мәдениет сарайының «Шапалақ» халық театры 2015 жылы құрылған күннен бастап Кентау қаласының көрнекті мәдени театрларының біріне айналды. Салыстырмалы түрде құрылған қысқа мерзімде театр көрермендердің жүрегін жаулап, облыстың мәдени өмірінің маңызды бөлігіне айналды. 2021 жылы театрға Халық театры атағы берілді, бұл театр өнерін дамытуға және мәдени дәстүрді насихаттауға қосқан үлесі үшін лайықты марапат болды. Талантты актерлер мен шығармашыл тұлғалардан құралған театр ұжымы жоғары кәсіби шеберлік танытып, көрермендердің де, сыншылардың да құрметі мен қошеметіне бөленді.
Шапалақ театры республикалық және облыстық байқауларға белсене қатысып, үнемі жүлделі орындарды иеленіп, облыстағы үздік ұжымдардың бірі ретіндегі беделін дәлелдеп келеді. Байқауларға қатысу театрдың бәсекеге қабілеттілігін арттырып қана қоймай, оған қатысушылардың актерлік шеберліктерінің дамуына ықпал етеді, бұл өз кезегінде ұсынылатын спектакльдердің сапасына әсер етеді. Халық театрының басты міндеттерінің бірі – ұлттық салт-дәстүр мен мәдени мұраны сақтау және насихаттау. «Шапалақ» репертуарынан әлемдік драматургияның классикалық туындыларын да, халықтың тұрмысы мен әдет-ғұрпын көрсететін заманауи қойылымдарды да кездестіруге болады. Әрбір қойылым жай ғана қойылым емес, көрермендерді жайлы залға жинап, бірлік пен көңілділік атмосферасын тудыратын шынайы оқиға. Театр ұжымы қала тұрғындарын өз іс-шараларына шақырып, мәдени бастамаларға қолдау көрсетіп, жергілікті қоғамдастықпен белсенді қарым-қатынас жасайды. Бұл тәсіл театр мен көрермен арасындағы байланысты нығайтып қана қоймай, жастардың театр өнеріне деген қызығушылығын арттыруға ықпал етеді. «Шапалақ» театры армандар орындалатын, тың идеялар мен шығармашылық тәжірибелер туатын орынға айналды. Оның жетістігі – қажырлы еңбектің, адалдықтың, өнерге деген сүйіспеншіліктің жемісі. Осы театрдың арқасында Кентау қаласы мәдени ортамен көркейіп, тұрғындары сапалы театр өнерін тамашалауға мүмкіндік алды. Осылайша, «Шапалақ» халық театры азаматтардың өміріне сұлулық, сезім мен терең ойлар әкеліп, әлемімізді нұрлы әрі бай ете отырып, өз мұратын жалғастыруда. Соңғы жылдары Кентаудың мәдени өмірі белсенді түрде дамып келеді және осы үдерістің жарқын мысалдарының бірі – «Шапалақ» драма үйірмесі. Ауыл мен қаладағы театр өнерінің дамуына ықпал ету мақсатында құрылған үйірме әр жастағы дарынды тұлғалардың өзін-өзі танытатын маңызды алаңына айналды. 2019 жылы «Шапалақ» Ақтөбе қаласында қаланың 150 жылдығына орай өткен VIII Республикалық «Айтқыштар Ақтөбеде» комедия фестиваліне қатысты. Бұл Шапалақтың өнердегі жетістіктері мен ерекше стилін көрсете білген айтулы оқиға болды. Театр өнерін қазылар алқасы жоғары бағалап, нәтижесінде «ҮЗДІК ТЕАТР» номинациясында «Шапалақ» жоғары марапатқа ие болды. Бұл жеңіс қатысушылардың жоғары дайындық деңгейін көрсетіп қана қоймай, театрдың мәдени алмасу мен қоғамды біріктіру құралы ретіндегі маңыздылығын көрсетеді. «Шапалақ» драма үйірмесі 8 бен 40 жас аралығындағы 21 қатысушыны біріктіреді. Бұл бізге жас өнерпаздар аға әріптестерінен үлгі алатын, ал аға буын өз шығармашылығын көрсете алатын және бірлесіп жұмыс істеуде жаңа шабыт таба алатын бірегей атмосфераны құруға мүмкіндік береді. Бұл жаста үйірме қатысушылары тек актерлік шеберліктерін дамытып қана қоймай, сонымен қатар жастар үшін өте маңызды болып табылатын өзіне деген сенімділікті нығайтуға мүмкіндік алады. Сонымен қатар, «Шапалақ» мәдени-көпшілік шараларға белсене қатысып, шеберлік сабақтарын өткізіп, өз өңірінде театр өнерін кеңінен насихаттауда. Бұл театр мәдениетінің дамуына септігін тигізіп қана қоймай, спектакльдерде талқыланатын әлеуметтік мәселелерге назар аудартады. Нәтижесінде үйірме мәдениет пен қоғамды байланыстыратын буынға айналып, театр сүйер қауымның жаңа буынын қалыптастыруға ықпал етеді. «Шапалақ» драма үйірмесі тек дайындық пен спектакль ойнайтын орын емес. Бұл әр қатысушы өз амбициялары мен армандарын жүзеге асыра алатын шығармашылық, достық және өзін-өзі көрсету кеңістігі. Бұл жоба Қазақстанның мәдени ландшафтын байытып қана қоймайды, сонымен қатар өз өнері мен тәжірибесін басқалармен бөлісуге дайын пікірлес адамдар командасын құрады.