Ел тұмар Ақпараттық портал
фото ТО МББҚ
Түркістан облысы Шардара ауданында ономастика мәселелері және ескерткіштерді орналастыру талаптары бойынша көшпелі облыстық семинар өтті. Шараны Түркістан облысының мәдениет басқармасы ұйымдастырды. Семинардың негізгі мақсаты – ономастика саласындағы өзекті мәселелерді талқылап, осы саладағы өңірлердің қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу болды.
Семинарға облыстық ономастика комиссиясының мүшелері, тиісті мемлекеттік органдардың басшылары, әр облыс пен қалалардан келген басқарма басшылары мен ономастика саласының мамандары, сондай-ақ облыстық жұмыс тобының мүшелері мен ауылдық округтердің әкімдері қатысты. Мұндай кең өкілдік облыстағы ономастика мен ескерткіштерді орналастыруға қатысты барлық аспектілер мен мәселелерді қамтуға мүмкіндік берді. Қатысушылар өзекті проблемаларды және аймақтық деңгейде ономастикалық жұмысты жақсартудың ықтимал жолдарын талқылады. Ескерткіштерді орнату мен орналастыруды реттейтін нормативтік-құқықтық және заңнамалық аспектілер, сондай-ақ оларды жүзеге асыру бойынша практикалық ұсыныстар қарастырылды.
Ономастиканың аймақтық ерекшеліктері: Түркістан өлкесінің әртүрлі аймақтарындағы атаулармен, ескерткіштермен жұмыс істеу ерекшеліктеріне ерекше көңіл бөлінді.
Жиын қорытындысы бойынша облыстағы ономастикалық жұмысты жақсарту бойынша нақты ұсыныстар мен ұсыныстар әзірленді. Қатысушылар ескерткіштерді орнатудың бірыңғай стандарттары мен критерийлерін әзірлеу қажеттігін, сондай-ақ тәжірибе алмасу және туындаған мәселелерді шешу үшін тұрақты түрде кеңестер мен семинарлар өткізудің маңыздылығын атап өтті.
Шара Түркістан облысындағы ономастика және ескерткіштерді орналастыру саласындағы жұмыстарды жүйелендіру мен жетілдіруге жасалған маңызды қадам болды. Қатысушылар алынған білім мен ұсыныстар осы саланы одан әрі дамытуға және жетілдіруге ықпал ететініне сенім білдірді. Шардара ауданында көшпелі облыстық семинардың өтуі ономастика мәселелерінің маңыздылығы мен ескерткіштерді орналастыру талаптарының маңыздылығына тоқталды. Ағымдағы тақырыптарды талқылау және оларды шешу бойынша ұсыныстар әзірлеу қатысушыларға тәжірибе алмасуға және осы маңызды саланы одан әрі дамыту жолдарын белгілеуге мүмкіндік берді. Семинарды облыстық мәдениет басқармасы басшысының орынбасары Ержан Исатаев ашып беріп, жиынға модераторлық етті. Сонымен қатар осы сала бойынша облыста атқарылып жатқан жұмыстар бойынша баяндама жасады. Ономастикалық жұмыстарды үйлестіру тәртібін семинарға қатысушыларға түсіндіріп өтті.
Жиын барысында Шардара ауданы әкімінің орынбасары Бауыржан Шомпиев аудандағы ономастикалық ахуал туралы толыққанды баяндап шықты. Ұдайы туындайтын өзекті мәселелерге тоқталып өтті. Көшпелі жиында сөз алған Түркістан облысы мәдениет басқармасының Тарихи-мәдени құндылықтарды қорғау бөлімінің басшысы Эльвира Момынова кеңінен тоқталып өтті. Облыстағы бүгінгі таңдағы ескерткіштердің ахуалы, оларды күтіп ұстау мәселелерінен бөлек, монументтік өнер құрылыстарын орнату тәртібіне тоқталған бөлім басшысы қағида талаптарын қатаң сақтау қажеттігін ескертті. Осы саладағы заң бұзушылықтарға жол бермеу, өрескел қателіктердің алдын алу бойынша түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Айта кетейік, облыс бойынша монументті өнер туындыларының саны – 842. Оның ішінде 89 ескерткіш, 339 бюст, 414 стелла бар. Соңғы 3 жылда аудан қалаларында 31 ескерткіштер орнатылған. Облыста монументтік өнер құрылыстарын орнату ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің 2020 жылғы 28 сәуірдегі №103 бұйрығымен бекітілген Қағидаға сәйкес жүргізіледі. Жалпы әкімдік өз ретінде ҚР Президентінің тапсырмасы шеңберінде жүйелендірілген тәртіпті және осы саладағы уәкілетті органның, яғни Министрліктің арнайы ұстанымдарын ескере отырып, облыста орнатылатын Министрліктің жанындағы Монументтік өнер құрылыстарын орнату жөніндегі комиссияның қарауына енгізеді. Жоғарыда аталған Қағиданың талаптарына сәйкес мемлекеттік Комиссияның екі кезеңдік келісімін алғанға дейін қандай да бір монументті өнер туындысын орнату заңсыз екендігі аудан, қала әкімдіктеріне ескертілген.
Күн тәртібінде өзектендірілген «Тарихи тұлғалар», «Жер-су атаулары» және «Дәстүрлі атаулар» тізімдерін, өзгерістер мен толықтырулар енгізілген Әдістемелік ұсынымдар қаралды. Қатысушылар идеологиялық тұрғыдан ескірген атаулары бар елді мекендер мен олардың құрамдас бөліктерін қайта атау жөніндегі 2022-2025 жылдарға арналған жол картасының іске асырылуы бойынша атқарылып жатқан мәселелерді ортаға салды.
Аймақтағы монументтік өнер құрылыстарының орналасуына байланысты маңызды мәселелер де назардан тыс қалмады. Ескерткішті жайдан жай қоя салуға болмайтындығы бесенеден белгілі. Оны орнатудың да өзіндік қағидалары бар. Бұдан кейін өңірлердегі ономастикалық ахуал, сондай-ақ алдағы уақытта атқаруды қажет ететін 2024-2028 жылдарға арналған кестедегі атау беруге жоспарланған атауларды талқыланды. Сонымен қатар, семинарда елді мекендердің және олардың құрамдас бөліктерінің байырғы тарихи атаулары бойынша зерттеу жұмыстарын жүргізу мәселелері, сондай-ақ халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізуге бағытталған шаралар қаралды. Жиын соңы пікір алмасуға ұласты. Жиынға қатысушылар өздерін толғандырған сұрақтарға жауап алды. Облыстық мәдениет басқармасының бөлім басшысы Нұргүл Жақсылықова түсіндірме жұмыстарын жүргізді.