Ел тұмар Ақпараттық портал
фото ТО ӘБҚ
Түркістан облысында әр ауданның өзіндік брендін қалыптастыру жұмыстары жүргізілуде. Интенсивті өнім көлемін арттыруға баса назар аударылған Түлкібас ауданына ерекше көңіл бөлінуде. Облыстағы алма бағының көлемі 3 мың гектар болса, оның 700 гектардан астамы қарқынды бау болып табылады. Биыл ауданда тамшылатып суару технологиясы бойынша тағы да 55 гектар қарқынды алма бағы егілді. Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалди жергілікті бағбандармен кездесіп, Түлкібас ауданы Шақпақ ауылдық округіндегі «Кең-Тау» ЖШС-нің қарқынды алма бағын аралады. Бұл облыс басшылығының ауыл шаруашылығын дамытуға, жергілікті тауар өндірушілерді қолдауға баса назар аударып отырғанын көрсетеді. Жұмыс барысын әкім өзі қадағалап, бұл саланың өңір үшін маңыздылығына тоқталды. Әрбір аймақ үшін өз брендін жасау өнімнің танымалдылығын арттырып қана қоймай, аймақ экономикасына қосымша инвестиция тартуға мүмкіндік береді. Қарқынды бау-бақша өсіру, атап айтқанда, алма өсіру келешегі зор салалардың бірі болып табылады, өйткені бұл шағын аудандардан жоғары өнім алуға мүмкіндік береді. Тамшылатып суару сияқты заманауи технологияларды қолдану өндіріс тиімділігін арттыруға және өнім сапасын жақсартуға ықпал етеді.
Әкімнің бағбандармен кездесуі және интенсивті баққа баруы облыс басшылығының ауыл шаруашылығын дамытуға және жергілікті тауар өндірушілерді қолдауға мүдделі екенін көрсетеді. Бұл өндіріс көлемін арттырып қана қоймай, өнімнің нарықтағы бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Әр ауданның өз брендін жасау Түркістан облысының экономикасын дамытудағы маңызды қадам болмақ. Ендеше, Түркістан облысының әр ауданына өз брендін жасау, сондай-ақ қарқынды өнім көлемін арттыру, атап айтқанда, бау-бақша саласын дамыту – өңірді дамытудың басты бағыттары. Жергілікті тауар өндірушілерді қолдау және заманауи технологияларды қолдану ауыл шаруашылығының тиімділігін арттырып, облыс экономикасын нығайтады.
Түркістан облысында бау-бақша шаруашылығы қарқынды дамып, қарқынды алма бақтарын құруға ерекше көңіл бөлінуде. «Кен-Тау» ЖШС директоры Қайрат Садықовтың айтуынша, алма ағашының көшеттері Түркиядан арнайы сатып алынған, бұл өнім сапасы мен көлемін жақсартады. Тамшылатып суару әдісі қолданылған 30 гектар жерден 7 тоннаға жуық өнім алынды. Алма бағы суды үнемдейтін технологияны қолдана отырып, 6 мың тонна өнім жинап, агротехникалық тәжірибе мен тиімді басқарудың жоғары деңгейін көрсетеді.
Түлкібас брендімен алма Қазақстанның барлық аумағына сәтті жеткізіліп, Өзбекстан, Ресей сияқты көршілес елдерде де сұраныс артқан. Бұл өнімнің өсіп келе жатқан танымалдылығын және оның жоғары сапасын растайды. «Кентау» ЖШС интенсивті алма бақтарының көлемі 240 гектарға жетті, бұл облыстың ауыл шаруашылығы саласына қомақты инвестиция құйылғанын көрсетеді.
Сондай-ақ кәсіпорында 2200 тонна алма сақтайтын қоймасы бар, бұл тауарлық-материалдық қорларды тиімді басқаруға және әсіресе қысқы маусымда өнімге деген өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Қыста алмаға сұраныстың күрт артуына байланысты кәсіпкер алдағы уақытта 2 мың тоннадан астам алма сақтайтын тоңазытқышы бар жаңа қойма салуды жоспарлап отыр. Бұл оған қысқы маусымда 4400 тоннаға дейін органикалық Түлкібас алмасын өткізуге мүмкіндік береді. Осылайша, Түркістан облысында интенсивті бау шаруашылығын дамыту өңірдің экономикалық өсіміне септігін тигізіп қана қоймай, қазақстандық тауар өндірушілердің ішкі және сыртқы нарықтағы позициясын нығайтуға септігін тигізуде. Жергілікті бағбандарды қолдау және заманауи технологияларды енгізуге де басымдық берілуде.
Түлкібас ауданы туристік-рекреациялық ресурстардың белсенді дамуының арқасында туристер үшін тартымды болып келеді. Соңғы жылдары жергілікті билік саяхатшылардың кең ауқымын қанағаттандыра алатын заманауи демалыс орындарын құруға айтарлықтай күш салды. Бұл салаға облыс басшылығы деңгейінде назар аударылып, облыс басшысы қол жеткізген табыстар мен алдағы жоспарлар туралы жан-жақты есеп алды. Бүгінгі таңда облыста 36 туристік нысан жұмыс істейді, оның ішінде балалар сауықтыру лагерлері ерекше орын алады. Алты мамандандырылған лагерь ең кішкентай қонақтар үшін сапалы демалыс және ойын-сауық бағдарламаларын ұсынады. Бұл табиғи жағдайда отбасылық демалыс пен балалардың денсаулығын нығайтуға мүмкіндік береді, мұны ата-аналар да, балалар денсаулығы саласындағы мамандар да атап өтеді. Сонымен қатар, Түлкібас ауданы емдеу-сауықтыру орталықтарымен танымал. Осындай екі орталық денсаулықты қалпына келтіруге және дененің жалпы тонусын арттыруға бағытталған әртүрлі қызметтерді көрсетеді. Бұл тек жергілікті тұрғындарды ғана емес, сонымен қатар өздерінің әл-ауқатын жақсартқысы келетін және көркем жерлерде демалуды қалайтын басқа аймақтардан келген туристерді де тартады. Бұл өз кезегінде ішкі туризмді дамытуға мол мүмкіндік туғызып отыр. Ауданда 21 туристік аймақтар мен туристік орталықтардың әртүрлілігі белсенді демалыс пен ойын-сауықтың кең ауқымын қамтамасыз етеді. Мұнда спорттық балық аулаумен айналысуға, ашық ауада белсенді уақыт өткізуге және табиғаттың сұлулығынан ләззат алуға болады. Төрт қасиетті аймақ туристерге жергілікті дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды тереңірек түсінуге мүмкіндік беретін руханият пен мәдениеттің бірегей үйлесімін қамтамасыз етеді. Туризм инфрақұрылымын дамытудың маңызды аспектісі өмір сүруге жайлы жағдай ұсынатын үш қонақүйдің болуы болып табылады. Бұл туристерді тартуға қосымша мүмкіндіктер туғызады және қонақжайлылық секторындағы бизнестің дамуын қамтамасыз етеді. Жалпы, Түлкібас ауданы туризм саласында үлкен үміт күттіреді, әрі бұл салаға салынатын инвестиция оның тартымдылығын айтарлықтай арттырып, өңірдің экономикалық дамуына септігін тигізеді.
Соңғы жылдары туризм әртүрлі елдердің экономикалық дамуының негізгі бағыттарының біріне айналып, біздің өңір де бұл үрдістен тыс қалған емес. Алдағы үш жылда туризм инфрақұрылымын дамытуға 13,4 миллиард теңге инвестициялау жоспарлануда. Бұл сома бес ірі жобаны жүзеге асыруға жұмсалады, оның ішінде «Аққу Жабағылы» оңалту-сауықтыру кешені мен «Түлкібас Сая» ЖШС емдеу-сауықтыру орталығы сияқты жұмыс істеп тұрған нысандарды жаңғыртуға айтарлықтай көңіл бөлінеді. «Ақсу Жабағылы» кешенін қайта құрылымдау жобасы оңалту және қалпына келтіру үшін жағдайды жақсартуды ғана емес, сонымен қатар туристер үшін мүмкіндіктерді кеңейтуді де қарастырады. Инфрақұрылымды жаңартқаннан кейін кешен демалушыларды көбірек қабылдап, оларға қызмет көрсетудің кең спектрін ұсынатын болады деп күтілуде. Сондай-ақ, «ЦИК Ақсу Жабағылы» ЖШС 400 орындық жаңа сауықтыру-сауықтыру кешенін салып, өңірдің әлеуетін айтарлықтай арттыратынын атап өткен жөн. Сонымен қатар туристердің әртүрлі санаттарына арналған «К» және «Боташов Б» жаңа демалыс орталықтарын ашу жоспарлануда. Бұл жобалар демалу және ауданның қайталанбас табиғатын қабылдау үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған. Мұндай бастамалар жергілікті кәсіпкерлікті дамытуға, жаңа жұмыс орындарын ашуға септігін тигізіп, облыс экономикасына да оң әсерін тигізетіні маңызды.
Иірсу мен Жабағылыда демалыс аймақтарын құру жұмыстары 80 гектар аумақты алып, спорттық және мәдени іс-шараларды өткізуге бағытталады. Бұл аймақтар жергілікті тұрғындардың да, туристердің де назарын аударатын белсенді демалыс пен демалыс үшін тамаша орындар болады. Киіз үйлерді, саяжайларды, қонақ үйлер мен ойын-сауық орындарын, сондай-ақ жабық және ашық спорт алаңдарын орналастыру үшін жер учаскелері ұсынылады. Осылайша, аймақтың туристік секторын дамытуға кешенді көзқарас туристер ағынын және жаңа бизнес мүмкіндіктерін құруды қамтамасыз етеді. Туристер санының артуы ауданның мәдени мұрасына деген қызығушылықтың артуына әкеледі, бұл одан әрі дамуға жақсы негіз болады. Инфрақұрылымға салынған инвестиция және жергілікті бастамаларды қолдау аймақтың туристік әлеуетінің табысты болашағының кепілі бола алады. Аймақта киіз үйлер қалашығын, коттеджді қалашықтар, қонақ үйлер, ойын-сауық орындары, жабық спорттық залдар, ашық спорт алаңдарын және тағы басқа нысандар орналастыру үшін жер телімдері ұсынылатын болады. Жобалар толық іске қосылғанда, 400-ге жуық жаңа жұмыс орны ашылады. Одан бөлек, төсек-орын саны қосымша 640 бірлікке артып, салық түсімдері ұлғаяды деп күтілуде.
Түркістан облысында 17,9 мың гектар алқапты алып жатқан жеміс ағаштары ауданында көрініс тапқан бау-бақша шаруашылығы белсенді түрде дамып келеді. Оның ішінде негізгі егістіктерді алма ағаштары (15,4 мың га), алмұрт (0,6 мың га), өрік (1,1 мың га), шие (0,6 мың га) және қара өрік (1,2 мың га) құрайды. Сондай-ақ 0,3 мың га алқапта жидек ағаштарының бар екені атап өтілді. Бір қызығы, облыстағы барлық жеміс ағаштарының 43 пайызын құрайтын қарқынды алма бақтарына 5,4 мың гектар жер бөлінген. Дәстүрлі және интенсивті бақтардың өнімділігінің айырмашылығы өткір: дәстүрлі шаруашылықтарда гектарына 60-70 центнерден ғана өнім алынса, интенсивті шаруашылықтар 300-350 центнерге жетуі мүмкін. Ең дамыған интенсивті бақтар Түлкібас, Төлеби, Қазығұрт және Сайрам аудандарында орналасқан.
Өткен жылы жиналған жемістердің жалпы көлемі 116,9 мың тоннаны құрады, оның ішінде ең көп үлесті алма (95,8 мың тонна) құрады. Жеміс экспорты 26 мың тоннаға жетті, негізгі импорттаушы елдер Ресей, Қырғызстан, Беларусь және Өзбекстан болды. Бау-бақшаның инвестициялық тартымдылығын арттыру және мемлекеттік қолдау осы саладағы жағдайды жақсартуды және өңірге жаңа инвесторларды тартуды жалғастыруда.