Ел тұмар Ақпараттық портал
Елтұмар
Түркістан облыстық тарихи-өлкетану музейінде Түркістан облысының тарихи-мәдени ескерткіштерін зерттеу мен консервациялаудың өзекті мәселелеріне арналған дөңгелек үстел өтті. Осы салада жұмыс істейтін түрлі мекеме ғалымдары, археологтары мен мамандарының басын қосқан шара нәтижелі пікір алмасуға, ой бөлісуге ықпал етті. Тақырыптың маңыздылығы орасан. Бай тарихи мұрасы бар Түркістан өлкесі көптеген мәдени дәстүрлердің бесігі болып табылады. Күрделі археологиялық ескерткіштер, оның ішінде көне қалалар, тарихи обьектілер, кесенелер мен қорғандар мұқият зерттеуді және мұқият өңдеуді қажет етеді. Дөңгелек үстелге қатысушылар бұл нысандарды сақтау мәселелерін ғана емес, сонымен қатар оларды зерттеудің заманауи тәсілдерін де талқылады. Ғылыми зерттеулер мен ескерткіштерді сақтаудың практикалық шараларын ұштастыру өзекті тақырыптардың бірі болды. Ғалымдар табысты жұмыс түрлі ұйымдар мен мекемелердің, соның ішінде мемлекеттік және білім беру мекемелерінің ынтымақтастығын қажет ететінін баса айтты. Бұл жұмыс әдістерін жетілдіріп, ауқымды жобаларға қаржылық қолдау көрсетеді. Пікірталас барысында қатысушылар зерттеушілер алдында тұрған бірқатар мәселелерге де тоқталды. Олардың қатарында мәдени мұра нысандарын қорғауға байланысты білікті кадрлардың жетіспеушілігі және күрделі құқықтық нюанстар болды. Ғалымдар кешенді көзқарассыз және қоғамның белсенді араласуынсыз тарихи ескерткіштерді сақтаудың тиімділігі төмендейтінін атап өтті. Дөңгелек үстел тәжірибе алмасу алаңы ғана емес, сонымен қатар әртүрлі институттар арасындағы одан әрі ынтымақтастық алаңын құру жолындағы алғашқы қадам болды. Қатысушылар ақпарат алмасуға, бірлескен жобаларды әзірлеуге бағытталған мұндай шараларды жүйелі түрде өткізу қажет деген пікірлерін білдірді. Қорытындылай келе, жиналғандар ғалымдар мен мемлекеттік органдардың бірлескен күш-жігері Түркістан өлкесінің тарихи-мәдени мұрасын қорғау және зерделеу саласында елеулі табыстарға жетелейтініне сенім білдірді. Жастар арасында өткенге деген қызығушылық пен құрметті қалыптастыруға ықпал ететін зерттеу нәтижелерін қалың жұртшылыққа жеткізу – маңызды міндеттердің бірі. Бұл шара Қазақстанның маңызды мәдени-тарихи нысаны саналатын «Отырар» мемлекеттік археологиялық қорық-мұражайында еліміздің түрлі оқу және ғылыми мекемелерінің археология саласының мамандарының басын қосқан айтулы шара болды. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Мәдениет комитеті, «Ордабасы» ұлттық тарихи-мәдени қорығы, Қожа Ахмет атындағы Қазақ-Түрік университетінің Археология ғылыми-зерттеу институтының ұйымдастыруымен өткен дөңгелек үстел аясында Ясауи, М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті мен Ө.Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінің Археология орталығында археологиялық зерттеулердің өзекті мәселелері көтеріліп, соңғы кездегі ғылыми еңбектердің нәтижелері ұсынылды. Шара барысында қатысушылар қазақ археологиясының жетістіктері мен алдында тұрған міндеттерді талқылады. Баяндамашылар өлке тарихының ғылыми түсінігін байытып қана қоймай, Қазақстанның мәдени мұрасына қалың жұртшылықтың назарын аударған тұжырымдарымен бөлісті. Ежелгі өркениеттерді зерттеу, ортағасырлық кезеңнің археологиялық мұрасы және адамдардың табиғи ортамен қарым-қатынасы сияқты зерттеулердің кем дегенде үш негізгі бағыты негізгі талқылау тақырыбына айналды.
Ұсынылған зерттеулердің ішінде Отырар мен Ордабасы өңірлерінен тарихи және мәдени тұрғыдан құнды табылған олжалардың ерекше панорамасы берілді. Қатысушылар археологиядағы пәнаралық тәсілдің маңыздылығын атап өтті – археологтардың, антропологтардың, тарихшылардың және өнертанушы ғалымдардың ынтымақтастығы табылған артефактілерді тереңірек талдауға ықпал етеді. Спикерлер сөз сөйлегеннен кейін дөңгелек үстелге қатысушылар еліміздегі археологиялық зерттеулердің болашағы туралы өз пікірлерімен, ойларымен белсенді түрде бөлісті. Жастарды ғылыми зерттеулерге көбірек тарту, сондай-ақ қазіргі жағдайда мәдени мұраны қорғау мәселелерін өзекті ету қажеттігіне қатысты негізгі ойлар атап өтілді. Осылайша Отырардағы шара тек білім алмасу алаңы ғана емес, ғалымдар, мектеп оқушылары мен студенттер арасындағы археология саласындағы байланысты нығайтуға жасалған қадам болды. Қатысушылар Қазақстанның тарихи мұрасын зерттеу мен сақтауды одан әрі жандандыра түсетініне сенім білдіріп, оларды көптеген қызықты жаңалықтар күтіп тұрғанына сенім білдірді. Іс шара аясында «Отырар» мемлекеттік археологиялық музей-қорығының қызметкерлері, мекеменің 45 жылдығына орай «Отырар қаласының зерттеуші-ғалымдар» тақырыбында фотокөрме жасақтады.
Бұл археология мен мұра саласында еңбек етіп жүрген ғалымдардың ізденістері мен күш-жігерінің маңыздылығын айшықтайтын тамаша бастама. Фотокөрме зерттеушілердің жұмысының нәтижелерін көрсетуге ғана емес, сонымен қатар қоғамның назарын аймақтың тарихы мен мәдениетіне аударудың тамаша мүмкіндігі болды. Мұндай іс-шараларға қатысу археологияға қызығушылықты арттырады және ғылыми зерттеулерге қолдау көрсетеді, мұражай мен жергілікті қоғамдастық арасындағы байланысты нығайтады.