Ел тұмар Ақпараттық портал
фото КАӘБҚ
Қазақстанның жүрегі, әсем өңір Түркістанда таланттар жетерлік. 14 жасар мектеп оқушысы Кәусар Сүндетқұл өзінің таланты мен еңбекқорлығымен таң қалдырады. Түркістан облысына қарасты Келес ауданындағы Д.Қонаев атындағы №47 орта мектептің 9-сынып оқушысы өнерге құмар болып қана қоймай, оны жасауға белсене араласады. Жас шебер өз халқының бай мәдениетін танытатын қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптары – домбыра жасайды.
Кәусар еңбек пен өнер құндылықтары ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан үлкен шығармашылық отбасында өсті. Ол бала кезінен атасының домбыра, қобыз және басқа да ұлттық жәдігерлер жасаудағы жұмысын көріп өсті. Атасы оның шабыты мен ақылшысы болды, оған өзінің өнері мен білімін берді. Домбыраны жасаудың әр кезеңі – ағаш таңдаудан бастап, түпкілікті әрлеуге дейінгі кезең – Кәусарға шыдамдылық пен еңбекқорлық сабағы болды. Домбырада жұмыс істеу шеберлікті ғана емес, дәстүрді терең құрметтеуді де қажет етеді. Кәусар әр кезеңге ұқыптылықпен қарайды: ол қолайлы материалдарды таңдайды және ағаштың акустикалық қасиеттерін ескереді. Оның өнімдері жергілікті тұрғындардың назарын аударып үлгерді және олардың көпшілігі оның жұмысының сапасы мен талғампаздығына тәнті.
Сонымен қатар, Кәусар түрлі мәдени шаралар мен көрмелерге белсенді қатысып, өз туындыларын ұсынады. Ол өнер адамдарды біріктіреді және мәдениетті сақтауға көмектеседі деп санайды. Жас қолөнерші қыз оқуын жалғастырып, болашақта өзгелерге де тәлім-тәрбие беретін, жаңа ұрпақты қазақ халық аспаптарын үйренуге баулитын шебер болуды армандайды.
Кәусар Сүндетқұл – жастардың салт-дәстүрге деген сүйіспеншілік пен жаңалыққа деген құштарлығын ұштастыра отырып, өз халқының мәдени мұрасын сақтап, дамытудың үлгісі. Оның тарихы баршамызды тамыр-тарихымызды есте сақтауға және болашақ ұрпаққа бай мәдениетімізді жалғастыруға шабыттандырады. Технология мен индустрияландыру өмірдің көбірек салаларын қамтып отырған біздің заманымызда қолөнер өнері мәдени мұраның маңызды бөлігі болып қала береді. Қазақ қызы Кәусар Сүндетқұл қолөнердің ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, шабыттандыратынын айқын көрсетіп берді. Кәусар бала кезінен 20 жыл бойы теңге соғумен айналысқан атасымен бірге қалай жасалатынын бәріне қанық боп өскен. Бұл өнер тек шеберлікті ғана емес, мәдениет пен дәстүрді де терең түсінуді талап етеді. Атасы немересіне осы қолөнердің қыр-сырын үйретіп, енді бірігіп ұлттық нақышпен безендірілген таңғажайып дүниелер жасауда. Мұндай іс-шаралар шығармашылықты дамытып қана қоймай, болашақ ұрпақ үшін дәстүрді сақтауға көмектеседі.
«Маған бұл өте ұнайды. Сабақтан кейін бос уақытымды тиімді өткізу үшін үйге асығамын», — дейді Кәусар. Бұл процесс оған қуаныш әкеліп қана қоймайды, сонымен қатар оның оқуды жақсы оқуына да ықпал етед. Оның қолөнерге деген құмарлығы ол үшін нағыз өнер алаңына, өзін және эмоцияларын жеткізе алатын орынға айналады. Мектептегі көркем шығарма тақырыбы Кәусар үшін өте қызықты. Түрлі байқаулар мен көрмелерге қатысып, өз өнері мен білімін іс жүзінде танытуға тырысады. Бұл арқылы ол өзінің талантын дамытып қана қоймай, кәсіби шеберлігін өзгелермен де бөліседі. Оның кәсіби өсуінде отбасылық қолдау және олардың ортақ дәстүрлері басты рөл атқаратынын атап өткен жөн. Қолөнер – бұл жай ғана хобби емес, бұл өз халқыңның тарихымен сырласу, оның бай және алуан түрлі мәдени болмысын жаңғырту тәсілі. Бедерлеу сияқты өнер Кәусардың шығармашылық қабілетін дамытып қана қоймай, одан да үлкен нәрсенің – сақтап қалуға және болашақ ұрпаққа жеткізуге тұрарлық мәдени мұраның бір бөлігі болуға мүмкіндік береді. Олай болса, қолөнер – бұл жай ғана хобби емес, ұрпақты жалғастыратын, отбасылық қарым-қатынасты нығайта алатын, салт-дәстүрді сақтайтын өмірдің маңызды бөлігі деп айта аламыз. Дарынды оқушы Кәусар Сүндетқұл үшін бұл жай ғана әрекет емес, жаңа көкжиектер ашатын, өзін-өзі танытуға мүмкіндік беретін нағыз өнер.
Өмірі бірқалыпты өтіп жатқан, дәстүр мен қол еңбегін бағалайтын шағын ауылда шығармашылықтың ұрпақты біріктіретіні туралы тамаша жетістік деуге болады. Атасы мен немересі көзді қуантып қана қоймай, туған жерінің тарихи мұрасына жанды атмосфера әкелетін ерекше қолөнер мен домбыра жасап, өз ісінің нағыз шебері болды. Жобамен жұмыс істеудің алғашқы күндерінен бастап олардың жоспары қарапайым, бірақ түсінікті болды: адамдарға халықтық дәстүрлер мен отбасылық көңіл бөлуге негізделген жанның бір бөлігін беру. Олар жұмыс істей отырып, құрал-саймандарды шебер өңдеуді ғана емес, сонымен қатар өз қолөнерінің қыр-сырымен бөлісуді де үйренді. Аға ұрпақтың білімі мен кішінің тың идеяларының тоғысуы, шынайы достық пен түсіністік туды. Шебер Кәусар өз жұмыстарын жергілікті жәрмеңкелер мен көрмелерде көрсете бастады. Оның шебер қолынан шыққан бұйымдарын көрсететін кез келген сайын атасы немересі келушілерге ұлттық аспаптың қалай жасалғанын ынтамен түсіндіріп жатқанын мақтанышпен тамашалайтын. Мұндай іс-шараларға қатысу тек моральдық қанағаттану ғана емес, сонымен қатар лайықты мойындау да әкелді. Алтын қолды шебердің жұмыстары келушілерді ғана емес, сонымен қатар мамандарды да қуантты, бұл олардың шабытын арттырды. Сонымен қатар, шеберлер жергілікті дәстүрді сақтау мәселесін де назардан тыс қалдырған жоқ. Атасы немересіне өз аймағының мәдени мұрасын сақтауға көмектескен көне қолөнер туралы білімімен бөлісті. Олардың жұмыстарын жергілікті тұрғындар жиі сатып алады, бұл қазіргі әлемдегі қол еңбегінің жоғары құндылығын көрсетеді. Сүйіспеншілікпен жасалған әрбір ұлттық аспап адамдар үшін жай ғана зат емес, нағыз қазынаға айналады.
Дегенмен, Кәусар тек қолөнермен ғана айналысып қоймайды, сонымен қатар мектепте өте жақсы оқиды. Оның қолөнерге деген құштарлығы оқуымен үйлеседі, түрлі байқауларда жиі жүлделі орындарды иеленеді. Сәтті шығармашылық іс-әрекеттермен қатар академиялық табыс баланың өзіне деген сенімділігін және қарым-қатынас дағдыларын дамытуға көмектеседі. Оның жетістіктері құрдастарына тамаша үлгі болып, оларды өз құмарлықтары мен хоббилерін табуға шабыттандырады. Ұрпақтар сабақтастығы шығармашылықтың ұрпақтарды біріктіретіндігінің, мәдениетті сақтауға көмектесетінінің және қоғамда берік байланыстар тудыратынының символы. Бұл ынтымақтастық кешегі жарқын дәстүрлерді болашақтың озық идеяларымен ұштастыра алатындығының жарқын мысалы болды. Әрбір жаңа жоба, әрбір көрме олардың қарым-қатынасын нығайтады, ал өнер туындылары сұранысқа ие және мағыналы болмақ. Алдағы уақытта Кәусар өнерін жетілдіре түсіп, басқа қырынан танылуды да жоспарлап жүр.