Ел тұмар Ақпараттық портал
фото ТОӘБҚ
10 қыркүйекте Астанадағы Этноауылда өңір тұрғындары мен қонақтарына Түркістан өлкесінің бай мәдениеті мен дәстүріне бойлауға бірегей мүмкіндік беретін жарқын шара өтеді. Бұл күні ұлттық өнердің сан қырлылығына арналған мәдени-концерттік бағдарлама өтуде.
Іс-шараның орталық сәті Ақмола, Түркістан және Ұлытау облыстарынан келген делегациялардың қатысуымен өтетін салтанатты су құю рәсімі болмақ. Мәдениетаралық алмасу мен бірліктің маңыздылығын айғақтайтын шараға өнер қайраткерлері мен өңір өкілдері қатысады. Сағат 11:00-ден 16:00-ге дейін келушілерге бірқатар қызықты бағдарламалар ұсынылады. Күндіз көрермендер театр өнері арқылы ұлттық салт-дәстүрдің сәнін жаңғыртқан «Отырар» халық театрының қойылымдарын тамашалайды. Күнделікті көрсетілімдер тек көңіл көтеру ғана емес, сонымен қатар барлығына өңірдің бай мәдениетімен танысуға мүмкіндік бермек. Сондай-ақ бұл күні сағат 11:00-ден 16:00-ге дейін «Арша» тобының дәстүрлі вокалдық қойылымы өтеді. Олардың халықтың жан дүниесін танытатын әуендері мен әндері мерекелік, бірлікке бөлейді. Түске таман «Шаңырақ» этно шатырында өтетін «Дала сазы» концертіне жалғасатын болады. «Саялы Сарыағаш» фольклорлық ансамблі туған жердің бай дәстүрі мен ән-күйін асқақтатып, сахна төрінде өнер көрсетеді. Олардың қойылымы көрермендерге қазақ фольклоры әлеміне еніп, жайлылық пен шабыт беретін сәттерді паш етпек.
Мәдени алуан түрлілікті тамашалап, Түркістан өлкесінің дәстүрлерінің жылуын сезінгісі келетіндердің барлығын этноауыл күтеді. Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының мәдени бағдарламасында спорт пен өнер бір ырғақта болуда. Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясында көрермендерді спорт пен өнерді ұштастырған қызықты бағдарлама тамашалайды. Сағат 14:00-де спорт алаңында Ақмола, Түркістан облыстары мен Ұлытау ауданының дарынды айтыскерлер өнер көрсетеді. Облыс құрамасының құрамында дәстүрлі айтыстардағы жетістіктері үшін «Алтын домбыра» иегері атағына ие болған Бекарыс Шойбеков, Нұрмахан Жақыпбек және Нұрдәулет Өмірбеков сынды көрнекті айтыскерлер бар. Бұл өнерпаздар көрермендер назарына өздерінің талантты қабілеттерін ғана емес, сонымен қатар өз өлкесінің бай тарихы мен мәдени дәстүрін ұсынады. Олардың әрқайсысы жай ғана айтыскер емес, мәдени мұраның қамқоршысы, бұл олардың өнерлерін Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясында ерекше мәнді етеді. Қарқынды спорттық сайыстардан кейін, сағат 16:00-де көрермендер Түркістан облысы өнерпаздарының мерекелік кешін яғни, гала концертті тамашалайтын болады. Мәдени бағдарлама аясында танымал әнші Маржан Арапбаева өзінің үздік хиттері мен бірегей музыкалық репертуарын ұсынатын болады. Бұл қазақ музыкасы мен биінің атмосферасына енуге, көшпелі халықтардың мәдениеті мен дәстүрлері туралы көбірек білуге тамаша мүмкіндік болмақ. Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясындағы іс-шараларды ұйымдастырушылар дарынды спортшыларды анықтап қана қоймай, Қазақстанның мәдени мұрасын насихаттауды мақсат етеді. Бұл шара спорт пен өнерді, дәстүр мен заманды үйлестіретін бүкіл отбасы үшін нағыз мереке болмақ.
Шара барысында Түркістан облысы қолөнершілерінің көрме-жәрмеңкесі ұйымдастырылды. Мәдени байлық және туристік әлеуетті көрсететін шараға жиналғандардың қарасы қалың болмақ. Бірегей мәдени мұрасымен, ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрімен танылған Түркістан өңірі жұртшылықты көрме-жәрмеңкеге жинап, әр адам халық өнері мен қолөнер әлеміне қанықты. Дәстүрлі қазақы нақышта безендірілген үш жайлы киіз үй өңірдің өзіндік ерекшелігі мен тарихи маңызын көрсететін жергілікті қолөнершілердің үздік бұйымдарын көрсетеді. Көрменің алғашқы минуттарынан-ақ қонақтар тоқу өнерінің сән-салтанатын көреді: жарқын кілемдер мен өрнекті егемендер өз білімін ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп келе жатқан ине тігушілердің шеберлігі туралы әңгімелейді. Өңірге тән өрнектермен боялған балшықтан жасалған бұйымдар көрермендерді ежелгі көшпенділердің атмосферасына тартады. Дәстүрлі әдіс-тәсілдер арқылы жасалған бірегей зергерлік бұйымдар Түркістан мәдениетінің байлығын сезінуге мүмкіндік береді. Қолөнершілерден мастер-класс қызықты болмақ. Мұнда кез келген адам керамика немесе ағаш кескіндеме жасауда өз күшін сынай алады, сонымен қатар қазақтың дәстүрлі домбыра немесе қобыз сияқты ұсақ бұйымдарын жасау үрдісімен танысады. Бұл сабақтар өнерді жақсы түсінуге ғана емес, сонымен қатар шеберлермен тіл табысуға, олардың тарихы мен қолөнер құпияларын білуге мүмкіндік береді. Көрме-жәрмеңке тек мәдени жетістіктерді көрсету ғана емес, сонымен қатар өзара әрекеттесу алаңы болып табылады. Туристік компаниялардың өкілдері Түркістан облысына саяхат жасау мүмкіндіктері туралы әңгімелеп, жергілікті дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды және гастрономиялық мәдениетті жақсы түсінуге мүмкіндік беретін бірегей маршруттарды ұсынады. Мұнда қонақтар бесбармақ немесе қымыз сияқты дәстүрлі тағамдардан дәм татып, аймақ ұсынатын дәмдердің барлық палитрасын сезіне алады. Осылайша, Түркістан облысында өтетін көрме-жәрмеңке өңірдің мәдени және туристік әлеуетін ілгерілетудегі маңызды кезең болмақ. Бұл іс-шара қазақ халық өнерінің байлығына назар аудару, сонымен бірге ортақ мұраларымыздың дәстүрлеріне деген үйлесімді түсіністік пен құрметті қалыптастыруға арналған.
V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясында көшпелі халықтардың бай тарихы мен мәдениетіне терең бойлаудың бірегей мүмкіндігін ұсынатын Түркістан облыстық тарихи-өлкетану мұражайың жәдігерлері қойылды. Тарихтан сыр шертетін дүниелер ата-бабаларымыздың дәстүрлі тұрмыс-тіршілігін бейнелейтін 12 қанатты киіз үйде орналасқан. Мұражай көрмесінде көрермендерге көшпенділердің өмірі мен тарихын жақсырақ түсінуге көмектесетін 375 құнды этнографиялық жәдігерлер қойылған. Ең құнды жәдігерлердің бірі – Қазақстан тарихында елеулі рөл атқарған айбынды көсем Қанесары ханның қылышы. Бұл қылыш басқа жәдігерлер сияқты ежелгі ұсталардың шеберлігін танытып қана қоймай, көшпелі қоғам гүлденген дәуірдің рухын сезіндіреді. Мұражай қорынан Кенесары қылышынан басқа, көшпелілердің өмірі мен мәдениетін айқын көрсететін дәстүрлі киіз үй жиһаздарын, зергерлік бұйымдарды, қару-жарақтарды, сөмкелерді және басқа да көптеген заттарды көруге болады. Әрбір экспонаттың өзіндік тарихы бар және олардың көпшілігі көшпелі өмір салты аясындағы мәдени дәстүрлердің алуан түрлілігін көрсетді, Қазақстанның түкпір-түкпірінен жинақталған. Мұражайдың халықаралық алмасу алаңына айналғаны да маңызды. Дүниежүзілік көшпенділер ойындары кезінде мұражайға өлке тарихы мен қазақ халқының мәдени мұрасына қызығушылық танытқан көптеген шетелдік қонақтар келді. Бұл Түркістанды дәріптеудің, рухани астананы әлемнің түкпір-түкпірінен адамдарды тартатын мәдени орталық ретіндегі маңыздылығын көрсетеді. Көрме аясында келушілер көшпенділердің тарихымен, дәстүрлерімен және әдет-ғұрыптарымен тереңірек таныса алатын шеберлік сабақтары мен дәрістер өткізіледі. Осындай іс-шараларды ұйымдастыру мәдени мұраны сақтап қана қоймай, өткен мен бүгіннің дәстүрі арасында көпір жасай отырып, болашақ ұрпаққа жеткізуге мүмкіндік береді. Түркістан облыстық тарихи-өлкетану мұражайы жәдігерлерді сақтайтын орын ғана емес, білім мен мәдени құндылықтар алмасуға арналған өмір сүру кеңістігі. Жаһандану жағдайында халықтардың бірегейлігін сақтау маңызды және мұражай осы жолдағы маңызды қадамға айналады. Мұражай экспонаттары қойылған 12 қанатты киіз үй есігінен өткен әрбір келуші тарихпен сырласуға, көшпенділер рухын сезінуге және мүмкін, осы шексіз мүмкіндіктер мен білімдер өрісінде өздеріне шабыт табуға мүмкіндік алады. Жалпы, Түркістан облыстық тарихи-өлкетану музейі жәй көрме емес, баршаны көшпенділер әлемін, олардың баға жетпес мұрасын тануға шақыратын нағыз қазына. Елімізден бөлек, шетелдік қонақтар да өңір тарихымен танысып, қызығушылық білдіріп жатыр. V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясындағы Түркістан облысының тағы бір киіз үйі ұлттық салт-дәстүр көріністеріне арналған. Мұнда Отырар халық театры «Беташар» дәстүрінен бөлек, дәстүрлі және халық әндерін көпшілікке паш етуде.